Wat houdt hooggevoeligheid/hoogsensitiviteit in?
Hooggevoeligheid ofwel hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap. Kinderen worden met deze karaktereigenschap geboren. Het is dus erfelijk en vaak is de vader en/of moeder ook hoogsensitief. Ongeveer 15 tot 20 procent van de bevolking is hoogsensitief en het percentage is bij jongens en meisjes gelijk.
Hoogsensitieve kinderen (HSK’s) hebben een gevoeliger zenuwstelstel. Dit betekent dat een kind met deze karaktereigenschap zich meer bewust is van zijn omgeving; hij ziet, hoort, voelt, ruikt en ervaart alles intenser dan een kind zonder deze gevoeligheid.Het betekent niet dat de zintuigen beter werken, maar vooral wat er gebeurt als de informatie van zintuigelijke waarnemingen wordt verwerkt in het brein. De consequenties ervan worden zichtbaar in het gedrag en de reacties op de input van prikkels en de diepgaande verwerking
ervan.
Het gevolg kan zijn:
Hierdoor kan iemand snel ‘overprikkeld’ raken (te veel indrukken) waardoor:
– ze zich afsluiten of waardoor ze juist hyperactief kunnen worden
– ze soms moeite hebben met concentreren
– het zelfvertrouwen daalt, onzekerheid
– leerproblemen kunnen ontstaan
Prikkels
De reacties na verwerking van prikkels in het brein zorgen voor zichtbaar gedrag en handelen. Hoogsensitieve personen ervaren heel veel en gedetailleerd, de hele dag, en zijn druk met verwerken. Overprikkeling ligt op loer. Prikkels zorgen voor alert zijn. Overprikkeling leidt tot stress. Stress heeft invloed op het leervermogen en het vermogen je gelukkig te voelen. Bij langdurige stress ontwikkelt men psychische en fysieke klachten. Ook kinderen!
Stress ontstaat volgens onderzoekers door:
- Te veel zintuigelijke prikkels
- Door cognitieve stimulatie (denkprocessen, emoties)
- Door schrik en stress situaties
- Door spontane veranderingen
Kinderen met een gevoelig zenuwstelsel ervaren dit alles intenser.
Het zenuwstelsel van deze groep kinderen is zeer gevoelig. Zij zijn zich eerder bewust van onveilige situaties. Ze
reflecteren snel en automatisch-onbewust op de situatie voor ze (doelmatig of ondoelmatig) handelen. Kinderen
zijn allereerst reactief. Naarmate ze zich ontwikkelen kunnen ze leren proactief te reageren.
Hoe herken jij je hooggevoelige kind?
Kinderen zijn vaak van zichzelf al gevoeliger dan volwassenen. Zeker hooggevoelige kinderen (HSK) lopen daarom geregeld vast. Vaak zien we dat dit op school gebeurt of als ze aan het spelen zijn met kinderen in de buurt.
Goed omgaan met hooggevoelige kinderen is van essentieel belang voor hun zelfvertrouwen en het verdere leven.
Laten we eens starten bij de basis: hoe herken je hooggevoelige kinderen? Als je veel van de volgende punten herkent, dan zou je kind wel eens hooggevoelig kunnen zijn.
- Draagt je kind graag dezelfde kleren of bepaalde kleren zeker niet omdat het niet lekker zit? (Denk hierbij aan labeltjes, naadjes, natte kleding, wol enz.)
- Is je kind erg perfectionistisch?
- Heeft je kind snel stemmingswisselingen? Van heel vrolijk naar heel verdrietig?
- Is veiligheid heel belangrijk voor jouw kind?(denk aan het eigen bed of een vaste plek in huis of aan tafel)
- Is je kind is snel van slag door licht, geluid, geur of algemene drukte?
- Komt jouw kind niet zo makkelijk voor zichzelf op?
- Blijft je kind tijdens een verjaardag het liefst zo dicht mogelijk bij je in de buurt?
- Reageert je kind goed op de sfeer die er hangt in een groep?
- Heeft jouw kind vaak wijze uitspraken
Hoe kan ik mijn hooggevoelige kind beter snappen?
Hooggevoelige kinderen lopen vaker vast in hun leven dan niet hooggevoelige kinderen. Meestal komt dit door het gedrag van andere mensen, dat ze niet begrijpen of doordat ze vastlopen binnen het schoolsysteem. Ze zitten vaker hoger in hun emoties. Dit wordt door de buitenwereld nog wel eens gezien als gedoe of gezeur. Zeker als kinderen jong zijn is het moeilijk om te zien waar het aan ligt dat een kind in een emotie schiet. Soms is het heel duidelijk maar het kan ook gerust een verkeerd zittende sok zijn die de reden is dat je kind aan het huilen is.
Doordat hooggevoelige kinderen de omgeving heel goed aanvoelen hebben ze snel de neiging om zich aan te passen en anderen ‘de baas’ te laten spelen. Ze zijn geneigd zichzelf weg te cijferen. Ook zijn ze zeer zelfkritisch en perfectionistisch en neigen ze naar een lager zelfbeeld.
Jij als hooggevoelige ouder en de kinderen.
Vaak is hooggevoeligheid erfelijk. Mocht je dit als ouder lezen, kijk dan dus ook even naar jezelf. Wie ben jij en wat herken je van jezelf in jouw kind? Geef je kind de ruimte om een uniek persoon te zijn, ook als je zelf hooggevoelig bent. Het hoeft niet zo te zijn dat jouw kind alles hetzelfde ervaart.
Hoe ga je om met hooggevoelige kinderen, de tips!
- Wees congruent in wat je zegt en wat je voelt. Hooggevoelige kinderen voelen snel aan of het ‘echt’ is wat je zegt en wat niet. Kijk naar jezelf en leg eerlijk en op het niveau van het kind uit hoe het is voor jou. Vertel gerust ook zelf een spannend moment, als er iets voor je kind is dat spannend is. Dan kan jouw kind zich erin herkennen en gerustgesteld zijn dat het wel goed komt.
- Blijf dicht bij je gevoel, jij bent de ouder en jij kent je kind. Vaak krijg je heel veel tips, sommige zijn vast heel goed, maar echt niet allemaal. Als je naar mensen luistert, vraag je dan af wat ze weten van jouw situatie. Waarom zouden andere mensen het beter weten dan jijzelf?
- Wees mild tegen jezelf. Niemand is perfect, ook jij niet. Dat is helemaal geen punt, maar negatief zijn tegen jezelf daarover is onnodig.
- Probeer je in te leven in je kind en de situatie en vanuit daar te handelen. Denk dus even mee als het gaat om geluid, licht, kleding, gevoel en smaak. Wees niet onnodig hard hierin.
- Maak ‘kringetjes’. Als het om de begeleiding gaat om school probeer dit dan te bespreken vanuit meerdere kanten. Ik noem dit vaak kringetjes maken. Tussen bijvoorbeeld de juf, de medewerkers van de bso, de eventuele hulpverlener en jij als ouder.
- Probeer te zorgen dat je kind zich lekker in zijn/haar lijf voelt. Dus denk aan buiten spelen, de natuur in, een massage of een voetenbad. Wat heeft je kind nodig? Maak die connectie met je kind, hier worden jullie allebei gelukkiger van!
- Zorg voor structuur. Dit zorgt ervoor dat het duidelijk is wat er gaat gebeuren en daarom komen de prikkels minder hard binnen.
